Stop Seksueel Geweld

oorspronkelijk gepubliceerd 06-12-2021

Er speelt nogal wat misbruik zich af binnen gezinnen. Waarom juist binnen die groep? En welke onderliggende patronen moeten we doorbreken om het aantal incest gevallen omlaag te brengen?

For the record: ik ben geen journalist en ook geen onderzoeker. Dit is een blog met mijn eigen gedachtes en ideeën over dit onderwerp.

Eén op de vier meisjes en één op de zes jongens krijgt voor het achttiende levensjaar te maken met incest of seksuele intimidatie 95% tot 98% van de incestdaders is van het mannelijk geslacht Ooms en broers zijn in de meeste gevallen de dader, daarna worden stiefvaders en vaders het vaakst als dader genoemd. Dit is te lezen op de website van Project Speak Now. Deze organisatie heeft als doel het meer bespreekbaar maken van seksueel misbruik, om zo bestaande taboes te doorbreken en te helpen bij de verwerking. Ik denk overigens dat het genoemde percentage jongens hoger ligt, maar dat veel jongens uit schaamte of angst hun mond houden.

Waarom er seksueel geweld juist in gezinssituaties plaatsvind heeft denk ik meerdere oorzaken.

Net als iedere andere groep kent ook een familie machtsstructuren. Over het algemeen wordt de vader/volwassen man nog steeds gezien als degene met de meeste macht. Van oudsher heeft hij die rol opgeëist. Aan de top van de roedel so to speak. De Alpha male. Misbruik en andere vormen van seksueel geweld gaan over (het voelen van) macht en hebben vrij weinig met seksualiteit van doen. Je zou dus kunnen zeggen dat op een bepaalde manier een dader-pa die met zijn poten aan zijn dochter zit dat doet om zich extra machtig te voelen. De dochter is immers zijn bezit dat hij kan opeisen wanneer het hem zint. Een dader is dus iemand die kickt het voelen van macht. En als dochter niet de biologische dochter is is er als dader-stief-pa helemaal weinig rem op dat soort gevoel. Wij zijn als mensen in principe “geprogrammeerd” geen seksuele gevoelens te hebben voor familieleden.

De man is gewend geraakt aan al die macht door de jaren heen, maar gelukkig zie je steeds vaker dat andere genders hun gelijkwaardige plek meer en meer op beginnen te eisen. En wellicht komt daarmee ook langzaam aan een einde aan een deel van de toxic masculinity die schade veroorzaakt aan anderen maar ook aan mannen zelf. En misschien komt er daarmee ook ruimte voor een meer gelijkwaardige structuur binnen families.

Vanuit voornamelijk christelijke kringen is het gezin jarenlang als “hoeksteen van de samenleving” gepromoot en daarmee werd de indruk gewekt dat een familie een ten alle tijden veilige haven is en dat gezinsleden elkaars onvoorwaardelijke steunpilaren zouden zijn. En onder familie wordt natuurlijk het monogame cishet mannetje, vrouwtje + kinderen huwelijk bedoeld. Het huwelijk dat stand zou moeten houden tot de dood weer eens roet in het eten gooit. De versie die volgens menig kerk zo bedoeld zou zijn door god. De christelijke kerken zijn jarenlang heel machtig geweest binnen Nederland en op een bepaalde manier zijn ze dat nog steeds. Deze mythe zorgt ervoor dat kinderen niet worden geloofd als ze naar buiten treden met hun verhaal over bijvoorbeeld een oom die aan hun zit. Dezelfde oom die een uur voor het misbruik nog aan tafel zat met de ouders van het kind. De man die zo charmant is bovendien. Het zijn ook christelijke groepen die proberen verhalen van misbruik af te zwakken en teruggevonden herinneringen aan incest afdoen als niet mogelijk. Lees meer over dit onderwerp in deze blog. En in deze blog met een dubieuze hoofdrol voor een werkgroep van de politie. Christelijke groepen zelf doen er overigens alles aan om gevallen van misbruik binnen hun kerken onder tafel te vegen en houden vaak daders de hand boven het hoofd. Gelukkig komt steeds meer misbruik in de openheid. Bijvoorbeeld het misbruik wat jarenlang en stelselmatig werd gepleegd binnen de katholieke kerk.

Het is als slachtoffer niet te doen je los te maken van misbruik. En binnen familie situaties is dit nog eens extra moeilijk. Je hebt het gevoel gevangen te zitten en daardoor kan misbruik binnen families jarenlang doorgaan. Gezinnen kennen een afhankelijkheidssituatie. Het gezin is een dak boven je hoofd en eten op tafel. Dat maakt dat je op een bepaalde manier kwetsbaar bent als kind. Je loopt niet zomaar weg van je ouders en je hele leven speelt zich er af. Doordat een dader ook een familielid is (bijvoorbeeld je vader) raak je in een vreselijk loyaliteitsconflict op het moment dat degene die je onderdak en voedsel biedt ’s avond met zijn klauwen aan je zit. Familie-daders maken van dit soort principes dankbaar gebruik. Verder voelen slachtoffers wel aan dat als ze met hun verhaal naar buiten zouden komen de familie uit elkaar zou kunnen vallen. Een dreigement van de dader, zoiets als “Als je het vertelt ga ik aan je zusje zitten” of “Als je verteld zal niemand je geloven” zal dat gevoel versterken. Je worstelt als slachtoffer al met schuld gevoelens en die schuld kun je er niet bij hebben voor je gevoel.

Omdat wij als samenleving zo’n onrealistisch positief beeld hebben van families verbloemen families waarin misbruik plaatsvindt vaak hun ellende naar de buitenwereld. Uit schaamte. Omdat we allemaal aan dat beeld van het hechte, warme gezinnetje willen voldoen. Het beeld dat in diverse commercials wordt bevestigd/versterkt. De omgeving neemt dat fake beeld naar buiten voor waar aan omdat ze er in geloven. Maar eigenlijk zou je achterdochtig moeten zijn als gezinnen wel heel erg voorbeeldig met elkaar omgaan en er nooit iets aan de hand lijkt te zijn. Een misbruik-vader zal de leidende rol hebben in het toneelspel. Hij heeft er immers alle belang bij dat het misbruik niet uitkomt.

En als laatste zijn we er met zijn allen nog steeds niet genoeg ons bewust van het feit dat mensen die kinderen misbruiken vaak mensen zijn die met je aan tafel zitten. Broers, neven, ooms en (stief)vaders. Er wordt vaak gesproken over daders gesproken als waren dat allen pedofielen. De waarheid is dat een groot deel van het seksuele geweld naar kinderen wordt gepleegd door daders met een niet-pedofiele geaardheid. Mensen die kinderen seksueel misbruiken noem je pedoseksuelen. Van die groep heeft 20% een pedofiele geaardheid.

Obed
06-12-2021